Yangın Tesisatı Sismik Askılama Çözümleri (Tesisat Koruma)
Türkiye, fay hattı üzerinde bulunan bölgelerinden dolayı, binaların statik mukavemeti kadar, mekanik tesisat bileşenlerinin mevcut olan sismik yüklere karşı dirençli olması gerekir. Özellikle yangın sprinkler tesisatı gibi ciddi sistemlerin sismik askılama yapılması, depreme karşı korunması için önemli bir kriterdir.
Sismik askılama (deprem askısı) sistemi, boru, kanal vb. gibi asılı olan ekipmanların deprem sırasında asılı olarak kalmasını sağlayan sistemlerdir. Buradaki amaç, bu sistemlerin depremden sonra çalışabilir durumda olmasıdır.
Yangın tesisatı sismik askılama çözümleri için kullanılan yöntemler, yönetmeliğe uygun yapılmalıdır. Binaların yangından korunması hakkında yönetmeliğe göre Yağmurlama sistemi için (madde 96-(6)) ; Birinci derece ve ikinci derece deprem bölgelerinde, sismik hareketlere karşı, ana kolonların rastgele bir yerlere sürüklenmemesi için, dört yollu destek kullanılması ve 65 mm ve daha büyük olan, nominal çapta olan boruların katlardan ana dağıtım borularına bağlanmasında esnek bağlantılarla boruların tavanlara tutturulması için iki yollu olacak şekilde enlem ve boylamına göre sabitleme askı elemanları kullanılarak boruların kırılmasının önlenmesi gerekmektedir. Dilatasyon geçişleri için her üç yönde hareketi karşılayacak detayları uygulanmalıdır.
Yangın Tesisatı Sismik Koruma
Yürürlükte olan yönetmeliğe göre, birinci ve ikinci deprem bölgelerinde sismik askılama ve sabitleme yöntemleri yangın söndürme sistemi için zorunlu hale getirilmiştir. Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik, deprem askısının hangi kurallara göre nasıl yapılacağı ile ilgili bilgi vermemiştir. Yangın tesisatında uygulanacak olan deprem sabitlemesiyle ilgili Türk standardı ve Avrupa standardında da herhangi bir veri kullanılmamıştır. Ülkemizde ve Avrupa standartlarında yönetmelik ile ilgili bir veriye ulaşamıyorsak, bu şartlarda yönetmeliğin ön gördüğü diğer uluslararası kurallara uyma metotları kullanılır. Deprem sabitlemesi konusunda uluslararası metotlardan kullanacağımız yöntem, aynı zamanda dünyada en yaygın olarak kullanılan yöntem olan Amerikan Yangından Korunma Birliği NFPA’in (National Fire Protection Association) standartlarının kullanılması yöntemidir. NFPA standardının, yangın söndürme tesisatı ile ilgili kodu NFPA 13’tür. Askılama ve sabitleme kurallarından bahseden NFPA 13 kodunun 9. bölümü olmakla birlikte, bu bölüm deprem sabitlemesi konusundaki hükümleri içerir. Burada, yangın tesisatının ana hatlarındaki branşmanlarda, yatay ve düşey hatlarda askılama ve sabitleme yöntemlerinden bahsedilir. Yangın tesisatı sismik koruma için depremde oluşacak yatay yükler, bölgenin deprem sınıfına göre hesaplanmalı ve yükleri emniyetli olacak şekilde taşıma, sabitleme elemanlarının seçilmesi ya da tasarlanması gerekir.
Borulama Tesisatı Sismik Koruma
Deprem sırasında özellikle yangın tesisatı olmak üzere tüm borular, askılarından koparak hem kendine, hem tüm tesisata hem de içerde ve yakınlarda bulunan kişilere zarar vermektedir. Bunu engellemek ve boruların işlevine devam etmesini sağlamak için borulama tesisatı sismik koruma alınan önlemlerden biridir. Depremden sonra yangın çıkma olasılığı yüksek olduğu için sprinkler, sistemin yerli yerinde kalmasını ve sonrasında da çalışarak yangın söndürme işlevini yerine getirecektir. Bu önlemleri almak için, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar hakkında yönetmelik veya International Building Code-Uniform Building Code yönetmeliklerinde verilen hesaplama yöntemine göre seçilen çelik giderme sistemleriyle hesaplanmış olan aralıklar ile asılarak sismik dayanım arttırılmasını kapsar.
